جوش شیرین:
جوش شیرین یا سدیم بی کربنات (سدیم هیدروژن کربنات یا بیکینگ سودا ) ترکیبی شیمیایی با فرمول NaHCO3 است. سدیم بی کربنات نمکی متشکل از یون سدیم (Na+) و آنیون بی کربنات( -HCO3 ) است. نمونههای این جامد سفید رنگ کریستالی معمولاً به شکل پودری دیده میشوند.
ویژگیهای فیزیکی جوش شیرین:
جوش شیرین جامدی سفید رنگ، در مش بندی های متفاوت ( از کریستال های شکر مانند تا پودرهای شبیه به خاک نرم) و بیبو است. کمی مزهی قلیایی میدهد و در درمان بالاتر از ۵۰ درجهی سانتیگراد به سدیم کربنات تجزیه میشود. سدیم بی کربنات در آب به خوبی و در استون و کمی حل میشود. در اتانول نیز نامحلول است.
ویژگیهای شیمیایی:
سدیم بی کربنات ترکیبی آمفوتری است. محلول آبی آن تا حد بسیار کمی بازی بوده که ناشی از تشکیل کربنیک اسید و یون هیدروکسید است. از جوش شیرین میتوان برای شستوشوی ناخالصیهای اسیدی یک لیپید خام استفاده کرد تا نمونهی خالصتری تولید شود. واکنش سدیم بی کربنات و یک اسید باعث تولید نمک و کربنیک اسید شده که به سرعت به کربن دی اکسید و آب تجزیه میشود.
کاربردهای جوش شیرین:
مصارف غذایی و خوراکی جوش شیرین:
سدیم بی کربنات در صنایع غذایی مصارف گوناگونی دارد، اصلیترین مصرف جوش شیرین در پخت و پز به عنوان عامل ورآورنده یا برآورنده است. عامل ورآورنده به عاملی گفته میشود که باعث وارد شدن حبابهای گاز به درون خمیر و ور آمدن خمیر میشود. زمانی که جوش شیرین با اسیدها واکنش میدهد، کربن دی اکسید آزاد میشود. این آزادسازی گاز موجب افزایش حجم به علاوه ساختار و بافت خاص خمیرهای پنکیک، کیک، نان و دیگر خوراکیهای پختنی و سرخ کردنی میشود.
ترکیبات اسیدی که باعث سرعت تحریک این واکنش میشوند شامل فسفاتها، آب لیمو، ماست، سرکه، کاکائو، آب دوغ و کرم تارتار هستند. سدیم بی کربنات برای کاهش مزهی اسیدی و تولید نانهای سبکتر، به خمیر ترش افزوده میشود.
جوش شیرین برای سوخاری کردن یا پوشاندن خوراکیها با نان خرد شده، به ویژه در غذاهای سوخاری، استفاده میشود تا غذا تردتر شود. کار دیگری که سدیم بی کربنات در اینجا میکند این است که فضاهایی برای عبور بخار ایجاد میکند تا پودر سوخاری روی غذا بماند و پخش نشود.
بسیاری از بیکینگ پودرهایی که برای پخت و پز استفاده میشود حاوی جوش شیرین به همراه یک ترکیب اسیدی مانند کلسیم اسید فسفات، سدیم آلومینیوم فسفات یا کرم تارتار هستند.
استفاده از جوش شیرین در خوراک دام و طیور:
جوش شیرین اگر چه خاصیت بازی (قلیایی) ضعیفی دارد ولی دارای خاصیت بافری مناسبی بوده و با جلوگیری از تغییرات شدید pH به حفظ تعادل اسید- باز بدن جانداران (دام و طیور) کمک می نماید. امروزه استفاده از موادی با خاصیت بافری برای حداقل رساندنی اثرات منفی اسیدی شدن جیره های غذایی امری ضروری می باشد، به همین دلیل مصرف مواد بافری مانند جوش شیرین (بی کربنات سدیم) در تغذیه دام و طیور بسیار مرسوم شده است. در موارد اسیدوز (اسیدوز متابولیک در گاو)، خاصیت قلیایی جوش شیرین موجب حفظ تعادل اسید- باز در بدن جانداران می شود و در موارد از دست دادن و کاهش یون بی کربنات، می تواند این کمبود را جبران نماید (استرس گرمایی در طیور گوشتی و تخم گذار و نیاز بدن طیور تخمگذار به بی کربنات سدیم برای بهبود و افزایش کیفیت پوسته در اوایل و اواخر دوره تولید). در فصل های گرم سال می توان تا یک سوم نمک جیره طیور را با بی کربنات سدیم جایگزین نمود.
از جوش شیرین طیوری، گاهی اوقات برای افزایش کیفیت پوست تخم مرغ یا مقابله با اثرات ناشی از استرس گرمایی استفاده می شود. بی کربنات سدیم می تواند در وقوع نقرس از طریق ساخت ادرار قلیایی مؤثر واقع شود، که همراه با سطوح بالای کلسیم می تواند یک واسط مناسب برای تشکیل سنگ های کلیوی باشد. جوش شیرین هم اکنون در مرغداری های گوشتی اکثر کشورهای دنیا استفاده می شود که مقدار مؤثر جوش شیرین در حدود ۲ تا ۳ کیلوگرم در یک تن دان می باشد.
همچنین جوش شیرین گاوی در جیره گاوهای شیری بهعنوان منبع بیکربنات مورد استفاده قرار میگیرد و بهعنوان منبع تأمین سدیم بدون کلرید در جیره طیور نیز مورد استفاده قرار میگردد.
در گاوهای شیرده به منظور حفظ ظرفیت بافری شکمبه، علاوه بر بیکربنات تولیدشده توسط بزاق دام، نیاز به تأمین از طریق افزودنی خوراکی (جوش شیرین دامی) نیز میباشد.
جوش شیرین دامی با تأمین بیکربنات در شکمبه گاو و سایر دام ها و حفظ وضعیت میکروفلور طبیعی شکمبه با ایجاد تعادل کاتیون آنیون جیوه و نیز کاهش میزان تخمیر نامطلوب در شکمبه، در بهبود میزان چربی شیر و همچنین کاهش عوارض ناشی از استرس گرمایی نقش ویژه و بسیار مهمی دارد.
برخی از مهمترین موارد استفاده از جوش شیرین در جیره دام و طیور:
مصرف جوش شیرین برای طیور گوشتی:
کاهش تأثیر منفی استرس گرمایی: بر اثر استرس گرمایی دفع میزان زیادی کربن دی اکسید بواسطه تنفس (له له زدن)، تعادل اسید و باز بدن طیور را به هم زده و با قلیایی شدن خون (الکالوز) پرنده ، کلسیم یونیزه خون که برای استخوان سازی و ساخت پوسته تخم مرغ ضروری است، کاهش پیدا می کند
پیشگیری از بیماری آسیتدر طیور
بهبود رشد و افزایش ضریب تبدیل
بهبود کیفیت بستر: با جایگزینی بخشی از نمک جیره با جوش شیرین دامی، مصرف آب توسط ماکیان تا حدود زیادی کاهش یافته و مشکل رطوبت بالای بستر برطرف می شود..
بهبود اثر بعضی از داروهای ضد کوکسیدیوزی: مصرف همزمان موننسین و سالینومایسین به همراه جوش شیرین، باعث افزایش اثر این داروها می گردد.
کاربرد جوش شیرین برای طیور تخم گذار:
کاهش اثرات منفی استرس گرمایی
بهبود کیفیت و تولید و افزایش ضخامت پوسته تخم مرغ: (مخصوصاً در ابتدا و انتهای دوره تولید)
استفاده از جوش شیرین برای گاو های شیری و پرواری:
کمک در رفع عارضه اسیدوز متابولیک
کمک به مشکلات ناشی از تغییرات جیره غذایی: جوش شیرین به علت ویژگی بافری، موجب حفظ تعادل اسیدیته در شکمبه به هنگام تغییر در جیره دام می گردد.
بالانس و تنظیم جیره غذایی دامی برای تغییرات فصلی.
بهبود مصرف غذا در دوره پس از زاییدن: در دوران پس از زایش، کاهش ترشح بزاق دام و کاهش فعالیت شکمبه، باعث کاهش مصرف غذا می شود که می تواند اثر منفی بر کل دوره شیرآوری دام داشته باشد که این موضوع به راحتی برگشت پذیر نیست. با اضافه نمودن جوش شیرین به جیره دام، کاهش تولید بزاق جبران گشته و با تنظیم pH شکمبه، مصرف خوراک به حالت طبیعی باز می گردد.
بهبود کیفی و کمی شیر تولیدی: بی کربنات سدیم در حفظ تعادل اسیدیته شکمبه موثر بوده و با تحریک باکتری های تجزیه کننده مواد غذایی، موجب افزایش اسید استیک (جزء پیش ساز اسید های چرب در غده های پستانی گاو)، می شود. همچنین نشان داده شده جوش شیرین در کنترل اسیدیته شکمبه و روند هضم غذا نیز موثر است.
کمک به هضم غذا، بهبود ضریب تبدیل و افزایش رشد.
کمک برای درمان نفخ در دام
کنترل آفات:
سدیم بی کربنات برای کنترل رشد قارچها موثر است و از سوی سازمان محافظت از محیط زیست آمریکا به عنوان یک ضدآفت زیستی شناخته میشود.
افزایش pH و آتش بازی:
جوش شیرین را میتوان به آب استخرها، حوضها و حوضچهها اضافه کرد تا pH آب افزایش یافته و قلیاییتر شود. سدیم بی کربنات در یکی از وسایل آتشبازی معروف در دنیا که مار سیاه نام دارد، به عنوان مادهی اصلی استفاده میشود. تجزیهی گرمایی سدیم بی کربنات که منجر به تولید دی اکسید کربن میشود، باعث حرکت ماری شکل این وسیله میشود.
ضدعفونی کنندهی ملایم:
جوش شیرین در صنایع آرایشی بهداشتی خاصیت ضدعفونی کننده ملایم و ضعیفی دارد که میتواند در نابودسازی برخی قارچها موثر واقع شود. چون سدیم بی کربنات بوی کهنگی را جذب میکند، توسط فروشندگان کتابهای دسته دوم برای زدودن بوی بد کتابها استفاده میشود.
برای خرید این محصول با کیفیت عالی و قیمت مناسب با کارشناسان واحد فروش بازرگانی آتیه تجارت ترنگ تماس حاصل فرمایید.
